Curriculum hitza (“bidea” latinez) definizio zehatza ez dauka, desberdina da ikuspuntua aldatzen badugu. Curriculumean sakondu baino lehen niretzat definizio zuzenena dena ikusiko dugu, nire ikuspuntutik behintzat.
Irakasleen ikuspuntutik definizio zuzenea: Irakasleen edo profesionalen jarduera aurrera eramateko eremuak; non irakasteko eta ebaluatzeko mugak jartzen diren.
Curriculuma gauza oso konplexua da eta definizio hau baina haratago doa, hurrengo orrialdeetan definizio luzeagoa eta zehatzagoa ikusiko duzue, curriculuma banakatzean argiago ikusten baita.
1. Curriculumaren Oinarriak
Oinarri filosofikoa:
- Helburuak zehazten dira.
- Zertarako diseinatzen eta aplikatzen den badakigu.
- Gizakiaren ikusmoldea gauzatzen duten korronteen iturria.
Oinarri soziala:
- Ikastetxearen, irakaslearen eta ikasleen dimentsio sozial osoa islatzen da curriculumean.
- Bitartekaria, subjektuaren eta testuinguru sozialaren artean.
- Gizarteak parte hartzen du curriculumean, hasierako orientabidea baita.
- Politika ere nabarmentzen da curriculumean, baina honek mugak izan beharko lituzke.
Oinarri epistemologikoa:
- Jakintza zientifikoan oinarri.
- Curriculumaren aplikazioa.
- Diziplinarteko harremanak gauzatzen ditu.
Oinarri psikologikoa:
- Ikasle-irakasleen ezagutza psikologikoa beharrezkoa da.
- Ikaskuntza prozesuaren oinarri psikologikoa.
- Ondorioak: curriculum konduktista, kognitiboa eta soziala.
Oinarri pedagogikoa:
- Irakasleen esperientziaren oinarri sintetitzailea biltzen du curriculumak.
- Zer ikasi, nola ikasi, noiz ikasi eta erabiltzen diren baliabideak, metodologiak, denboralizazioa eta ebaluazioak finkatzen ditu.
- Ikaskuntzaren plangintza.
2. Espainiako eredua: curriculumaren mailak
Espainiako estatuak proposatzen duen curriculuma mailetan banatuta dago, eta zerbait irekia eta moldatu daitekena dela diote.
Lehen maila:
- Oinarrizko Curriculum Diseinua (OCD)
- Derrigorrezkoa
- Helburuen interpretazioa
- Curriculumaren arloak eta edukiak zehazten da
- Autonomia erkidegoen hezkuntza administrazioez osatuta
Bigarren eta hirugarren maila:
- IIP edo IHP
- Ikastetxeen erantzukizuna
- Ikastetxeko eta gelako programazioak ezartzen dira.
- Bigarren maila ikastetxearen ardura
- Hirugarren maila irakasle bakoitzaren ardura
3. Curriculumaren diseinua
Curriculumaren ezaugarriak diseinatzea, hauek praktikan jartzeko ikastetxearen premiekin bat etorri behar dira.
3.1.Helburuak:
Hiru multzotan banatzen dira;
- Jakintza arlokoak: Barneratzea, integratzea eta eraberritzea.
- Trebetasunak: Hauek zehatzak edo prozesuari lotutakoak.
- Jarrerak: Norberaren autonomiari lotutakoak eta gizartearekiko konpromisoari lotutakoak.
3.2.Edukiak:
Hiru multzotan banatzen dira:
- Jakitearekin lotutak (jakintza): Helburuak, printzipioak, ideiak, kontzeptuak, legeak…
- Egitearen jakinduriarekin lotutak (trebetasunak): Egintzarako arauak, teknikak eta irizpideak.
- Izaera jakitearekin lotutak (pertsonalitatea) : Balio pertsonalak eta balio sozialak.
3.3. Metodologia:
Bi multzotan banatzen dira:
- Irakaslearenak: Erakustea, frogatzea, orientatzea eta motibatzea.
- Ikaslearenak (2 azpitalde):
- Banakakoak: Irakurtzea, erabakitzea, aztertzea, laburtzea eta memorizatzea.
- Taldearenak: Taldeko lana, eztabaidak eta elkarrekin bizitzea.
3.4.Baliabide didaktikoak:
Curriculumaren edukiak aurrera eramateko behar diren baliabideak dira, ekonomiarekin oso lotuta dago hau eta ikastetxe guztiek ezin dute baliabide berak izan. Beraz irakasleen moldaketa eskatzen da, baliabide kopuru eta kalitatea kontuan izanda. Baliabide hauek modernizatzen dira denbora zehatz batean, beraz irakasleak moldaketa jarraian egon behar da. Baliabideak motibazio pizgarria da beraz garrantzitsua den atala bihurtzen da.
3.5.Ebaluazioa:
Ebaluazioa irakasleen informazio iturria da, eta bi unetan banatu daiteke iturri hori:
- Hasierako ebaluazioa (diagnostikoa):
Ikastetxearen edo ikasgelaren errealitatera oinarrituta egon behar den balorazioa. Hau kontuan hartzen ditu: Ikastetxearen testuinguru sozioekonomikoa, ikasleen ezaugarriak,gizartearen beharrak, baliabideak eta legezko aginduak. Guzti hauek bat egin behar dute erabilitako metodologiarekin, helburuekin eta edukiekin.
- Emaitzen edo produktuen ebaluazioa:
Curriculumaren jarduerei esker ikasleek ikasitakoa neurtu eta baloratuko da, baina, bai aurreikusitako, bai aurreikusi gabeko emaitzak kontuan hartu behar dira. Berdin da onak edo txarrak diren, biak beharrezkoak dira curriculumaren diseinua hobetzen jarraitzeko. Ebaluazioa, irakaskuntza-ikaskuntzaren prozesuaren inguruan antolatu behar da, eta ez alderantziz.
4. Ezkutuko curriculuma
Definizioa: Eskolaren eraginetik kanpo geratzen diren hezkuntza arloko eraginen multzoa. Eskolan dauden sari eta botere sistemak izendatzeko balio du, horien bitartez osatzen dituzte eta ikasleek euren balore sozialak.
Balore sozialekin eta ikastetxean nagusi den ideologia soziopolitikoarekin lotzen da ezkutuko curriculuma. Ideologia hori, portaera arau, curriculumaren elementu, material didaktiko, jarduera eta ebaluazio sistemen bidez azaleratzen da.
